ZWOLLE - Het Deltion College in Zwolle leidt op tot Medisch Technicus. MBO-studenten kunnen nu ook in Zwolle terecht voor een opleiding in de Medische Techniek. Volgens docenten en initiatiefnemers Johan de Graaf en Jolanda van Til is er veel vraag naar jonge medisch technici.
Al van start
Bij Deltion is de opleiding tot Medisch Technicus een uitstroomrichting van de opleiding Technicus Engineering. De studenten krijgen 20 uur per week onderwijs binnen Smart Technology en tijdens de 10 projecturen per week gaan ze aan de slag met Medische Techniek. Dit in tegenstelling tot het Techniek College Zorg Rotterdam, waar een complete opleiding is ingericht.
De opleiding bij Deltion is een beroepsopleidende leergweg (BOL) op mbo-niveau 4 en studenten die de opleiding aftonden, krijgen een diploma Middenkader Engineering en vakdiploma Medisch Technicus A. In het eerste en tweede leerjaar lopen studenten tien weken stage en in het derde en vierde leerjaar gaat het om twintig weken. De eerstejaars gaan aan het einde van het jaar op excursie naar de afdeling Medische Technologie van Isala in Zwolle.
‘Zonder deze nieuwe generatie is de zorg niet toekomstbestendig.’
De studenten zijn vmbo’ers, havisten die met hun opleiding stoppen of hbo-schoolverlaters. De opleiding is in september 2023 van start gegaan. Het tweede schooljaar loopt nu, met de tweede lichting, die over twee jaar gaat afstuderen. De nieuwe eerstejaars zijn afgelopen september 2024 begonnen. Het eerste halfjaar bestaat uit een brede oriëntatiefase, na dat halfjaar kiezen de studenten hun specialisatie.
Vraag vanuit de omgeving
Johan de Graaf is seniordocent Smart Technology en heeft een master in Onderwijsontwikkeling. Hij legt uit dat de roep om jeugd direct vanuit Isala kwam. ‘Zij gaven aan dat de gemiddelde leeftijd van medewerkers bij hen “kaal en grijs” is en dat ze op zoek zijn naar instroom van jeugd en stagiaires en dan specifiek mbo-niveau 4, praktijkgericht.’
Gezondheidswetenschapper Jolanda van Til is practor van het practoraat Gezondheid en Technologie (zie kader). Zij beseft zich heel goed dat als techniek een steeds prominentere rol krijgt in de zorg, er ook mensen moeten zijn om die technologieën te onderhouden en te ontwerpen, anders stort alles in de zorg alsnog in. ‘Op die behoefte aan technisch geschoold personeel willen we binnen Deltion inspelen.’
Het is duidelijk dat niet alleen de zorginstellingen, maar ook bedrijven staan te springen om jonge technici. Johan en Jolanda hebben zogezegd de koppen bij elkaar gestoken om de nieuwe opleiding binnen Deltion vorm te geven.
Leergang ontwikkelen
Jolanda: ‘Op de open dagen kregen we vragen van studenten die wel in het ziekenhuis wilden werken, maar niet in de zorg, omdat ze niet aan of in een mens wilden zitten. Daar hadden we toen nog geen antwoord op, maar deze opleiding komt daaraan tegemoet. En we zijn druk bezig binnen ons practoraaat Gezondheid en Technologie, om technologie een plek te geven in onze zorg- en welzijnsopleidingen. Onze tweedejaars krijgen nu les van een docent Verpleegkunde. We brengen zorg, ICT en techniek bij elkaar.’
Johan: ‘Ja, binnen de opleiding Smart Technology zoals die was, misten we een stuk anatomie en fysiologie, dat hebben we aangevuld.’
Om het curriculum goed op te bouwen hebben Johan en Jolanda ziekenhuizen en andere scholen bezocht en ook de bedrijven die het onderhoud verzorgen van medische apparatuur. Puur om een zo breed mogelijk beeld te hebben bij waar het werkveld behoefte aan heeft. Wat moeten die studenten straks allemaal kennen en kunnen? Waar heeft de bedrijfstak het meeste aan als die leerlingen van school afkomen?
Ook het vak Omgangskunde is aan het curriculum toegevoegd. Johan: ‘we hadden van tevoren wel gedacht dat communicatie belangrijk was, maar door de gesprekken met het werkveld werd dat nog meer benadrukt. Je moet als medisch technicus de nieuwe apparatuur kunnen uitleggen aan degenen die het gaan gebruiken. Als je dat niet goed doet, gaat de apparatuur de kast in en staat het daar stof te happen. Communiceren met zorgmedewerkers is iets heel anders dan communicatie met technici onderling.’
Pionieren met elkaar
Bij de vormgeving van de opleiding is een klankbordgroep opgericht die iedere tien weken bij elkaar komt. In die groep zitten nu vertegenwoordigers vanuit de VZI en vanuit de ziekenhuizen Isala, St Jansdal en MST. Met elkaar belichten ze de zaken waar ze in de praktijk tegenaanlopen.
Het is bij het opzetten van zo’n studie een kwestie van lef hebben
Vanuit Deltion is er in de opstartfase een mailing uitgegaan naar alle ziekenhuizen in Noordoost Nederland. Johan: ‘Daar kwamen veel reacties op, allemaal in de trant van – wil je iets met spullen, gastlessen, stageplekken: weet ons te vinden.’
Jolanda: ‘Het is bij het opzetten van zo’n studie een kwestie van lef hebben en van gewoon beginnen en kijken wat je tegenkomt, omdat dan ook goed op te pakken.’
Zo zijn inmiddels ook de vier tweedejaarsstudenten in de opleiding een klankbordgroep voor de opleiding. Zij koppelen namelijk concrete praktijkvoorbeelden terug. Jolanda: ‘Bijvoorbeeld de shock die je krijgt als je ernstig zieke kinderen ziet. Daar moeten we studenten op voorbereiden als ze in het ziekenhuis gaan werken en daar besteden we nu aandacht aan.’
Techniek, zorg en ICT
Gedurende de vier jaar van de opleiding zijn de studenten bezig met techniek, maar ook met de medische wereld. In alle opdrachten en projecten komt de context van zorg en welzijn steeds terug.
Johan: ‘Normaal gesproken maken studenten binnen Smart Technology iets van een zelfrijdend voertuig, een lijnvolger. Dat doen we nu medisch gerelateerd, zoals een longfunctietester of een saturatie- of bloeddrukmeter bouwen op basis van een microprocessor. De rode draad is het programmeren, zodat ze de techniek leren begrijpen achter de apparatuur. We hebben ook een module Robotica, waarin studenten leren een robotarm besturen en programmeren.’
De studenten hebben een grote affiniteit met de zorg. Ze beseffen zich dat de medische techniek eraan bijdraagt dat artsen en verpleegkundigen hun werk zo goed mogelijk kunnen doen. Studenten zijn dienstbaar aan het hulpverleningsproces.
Jolanda: ‘Andersom is het ook zaak dat zorgmedewerkers oog hebben voor wat de medische techniek doet. Zorgprofessionals hebben soms weerstand om met techniek aan de slag te gaan. Als het niet werkt gaan ze mopperen – zie je wel het werkt niet, er zijn storingen, m’n route loopt uit… Wij benadrukken ook in de zorgopleidingen dat zorgmedewerkers de verbinding moeten zoeken met de technische afdeling als iets niet werkt. Maak contact met elkaar.’
De ICT-component zit in de module Human Interface and Cloud Computing en wordt door eigen docenten gegeven. Johan: ‘Studenten moeten een luchtkwaliteitsmeter bouwen en thuis neerzetten en dan wil ik op school de data uitlezen. Zo komen ze met allerlei computernetwerken in aanraking. Ze krijgen daarnaast theoretische ondersteuning. We richten ons binnen de ICT vooral op het netwerk. Hoe houd je dat zo veilig mogelijk zonder functionaliteit te verliezen? We hebben bij onze klankbordgroep getoetst of de kennis voldoende is voor wat ze op de werkvloer moeten doen.’
Afstemmen met de ziekenhuiswereld
Johan: ‘De eerste lichting is nu op stage en zij konden niet helemaal uit de voeten met hun opdracht. Het is van origine een engineringsopleiding dus ze moeten ook iets ontwikkelen, bedenken, een prototype maken van iets. Binnen een ziekenhuis kunnen ze best heel veel dingen aanpassen, maar de apparatuur zelf, daar kunnen ze niet aan sleutelen, anders dan het onderhoud zelf. Dus het was even zoeken naar een plekje voor de engineering binnen de ziekenhuisomgeving. De oplossing zit meer in het maken van hulpstukken, zoals een steun voor een apparaat. Onze studenten zijn een kei in het maken van 3D-tekeningen en vervolgens 3D-printen.’
De jonge studenten hebben – doorgaans – weinig ziekenhuizen vanbinnen gezien. In de opleiding maken ze kennis met de apparatuur zelf. Isala heeft met dat doel voor ogen een paar patiëntmonitoren gedoneerd. Johan: ‘Hoe werkt dat apparaat, wat kan je er allemaal mee? Dat is stap één. Welke meetapparatuur heb je nodig om te zorgen dat het ding doet wat-ie moet doen, om te controleren of de werking goed is, of de afgegeven waarden goed zijn? Dat is stap twee en met die protocollen leren we ze werken.’
Het is de eerste twee leerjaar nog vrij basic wat de studenten aan apparatuur krijgen, maar in leerjaar drie en vier krijgen de studenten te maken met ingewikkelder apparatuur.
Johan: ‘Het is af en toe nog even zoeken: aan welke apparatuur laat je de studenten hier sleutelen, spuitpompen, infuuspompen lukt wel, maar MRI en onderhoudsapparatuur kan niet. Dat moeten ze toch leren tijdens hun stage. Een andere mogelijkheid is dat ze dit leren op school in onze immersive room. Dit is een fysiek ruimte waarin de grenzen tussen de echte en de virtuele wereld vervagen. We kunnen daar de binnenkant van een toepassing projecteren en daar opdrachten bij maken waar studenten mee aan de slag gaan. Verder gaan we ervan uit dat we hier in samenwerking met het ziekenhuis en bedrijven afspraken over kunnen maken.’
Jolanda: ‘Ik heb er veel vertrouwen in dat als we die vraag binnen ons netwerk uitzetten we geholpen worden. We hebben behoefte aan een bepaald apparaat, dus kunnen we die lenen of is er iemand die ons een gastles kan komen geven? Met de reacties die er nu zijn heb ik ook het gevoel dat het werkveld echt wil meedenken en ons tegemoet wil komen. En zo moet je het onderwijs met elkaar vormgeven om ervoor te zorgen dat er straks mensen zijn die met de techniek aan het werk gaan. Dat we onze opleiding nu zo nauw afstemmen met het werkveld, dat maakt het voor mij heel bijzonder. We vinden elkaar zó op de inhoud.’
Volle kracht vooruit
Deltion kiest bewust voor de inbedding van de medische techniek in de opleiding Smart Technology. Ook omdat ze drie volle klassen met studenten niet weggezet krijgen in en om Zwolle als het op stages aankomt. Jolanda: ‘Dat is een kwestie van geolocatie.’
Er zijn nu zeker voldoende stageplekken. De studenten zijn ook breed inzetbaar en ziekenhuizen en het bedrijfsleven in de medische sector staan te springen. Maar ook dierenartsen en huisartsen gebruiken allerlei medische techniek, al ligt de focus bij Deltion voorlopig op de ziekenhuiswereld.
En wat als ze wel drie volle klassen aan nieuwe aanmeldingen krijgen? Johan: ‘Dan gaan zoeken we samenwerkingspartners om hier een invulling aan te geven!’
Bij Deltion zijn ze nu druk met het etaleren van de opleiding. Op 13 juni is de volgende informatieavond.
Meer over de opleiding
https://www.deltion.nl/opleidingen/technicus-engineering-medisch-technicus
Of kijk op Instagram
https://www.instagram.com/deltion_college/reel/DF8DfmFscoZ/
| Een practoraat is een expertiseplatform binnen een mbo-instelling waar praktijk(gericht) onderzoek wordt uitgevoerd. Doel is het verspreiden van kennis en innovatie, en opleiden tot innovatief vakmanschap. Een practoraat bestaat uit een ‘kenniskring’ met een practor en docent-onderzoekers. Ook docenten, studenten en partners vanuit het (regionale) bedrijfsleven zijn actief betrokken. Het practoraat slaat de brug tussen onderwijs, onderzoek en (regionale) bedrijfsleven. [bron: practoraten.nl] |
(Tekst: Floor Gerritsma - fotografie: Lissy Stam)
