The Internet of Things

Esther Nieuwenhuis (47)
Beleidsaviseur en projectleider Medische Technologie bij het UMC Utrecht

Aan het woord hebben we Esther Nieuwenhuis (47), beleidsadviseur en projectleider Medische Technologie bij het UMC Utrecht. Toen de tijd rijp was om het gebruik van medische hulpmiddelen centraal te organiseren hebben ze gelijk de vlucht voorwaarts genomen. Samen met het centraliseren werd ook de voorwaardelijke IoT infrastructuur (Internet of Things) een feit.

Proeftuin

‘De wens om meer gecentraliseerd te gaan werken bestond al langer en de voordelen van lokalisatietechniek werden steeds duidelijker. We wisten ook dat we een lange weg te gaan hadden. Zo hadden we bijvoorbeeld 60 verschillende soorten bloeddrukmeters in huis; er was dus nog geen sprake van standaardisatie. We zijn bij andere huizen gaan kijken – UMC Groningen was een goed voorbeeld – om te leren van hun organisatie. We wilden zien hoe zij de processen hadden ingericht en in welke mate de verwachte voordelen behaald werden.

Het was voor ons op voorhand duidelijk wat de voordelen voor de zorg zouden zijn: minder halen en brengen, strakkere organisatie rondom reparatie en onderhoud. Minder adhoc-oplossingen ook, zoals een apparaat bij een buurafdeling lenen, die deze dan vaak weer kwijt was. De combinatie van decentrale financiering, het ontbreken van standaarden en onduidelijkheid over waar iets zich bevindt, maakte het lastig om de medische hulpmiddelen met elkaar uit te wisselen. Deze voorwaarden moesten we eerst met elkaar creëren.

minder halen en brengen, strakkere organisatie rondom reparatie en onderhoud

Met een multidisciplinair team zijn we in 2019 gestart in het “experience center”, een leegstaande afdeling in het kinderziekenhuis die we mochten gebruiken om in de praktijk te laten zien wat we hadden bedacht. We hebben met IT, zorg, facilitaire dienst, medische technologie en de industrie gekeken naar de vraag hoe we de gewenste serviceconcepten konden ondersteunen door verschillende lokalisatietechnieken. Met succes, want we kregen akkoord voor pilots op twee verpleegafdelingen: Interne Geneeskunde en Geriatrie en Gynaecologie en een pilot voor de opstelplekken in het centrale entreegebied met meer dan 150 rolstoelen. Daar konden we verder onderzoeken hoe we de infrastructuur in de praktijksituatie wilden inrichten. We konden demo’s geven om gebruikers te enthousiasmeren en we konden onze service testen. Steeds met de vraag in het achterhoofd: is dit wat de gebruiker wil?

In ons experience center hebben we verschillende leveranciers laten samenwerken: onder andere Systematic, Arta, Intellify, Ingy en Fujitsu. Dat ging heel goed, de kruisbestuiving was voor iedereen leerzaam. Fujitsu heeft bijvoorbeeld op basis van onze pilots hun sensoren en bevestiging daarvan aangepast.’

Geef m’n pomp terug

‘In juli 2021 is de Medische Hulpmiddelen Service een officiële dienst geworden, de eerste die gebruikmaakt van de pilot- en de toekomstige IoT infrastructuur. In die dienstverlening werken de medische techniek, de schoonmaak en logistiek samen. We zijn gestart met generieke medische hulpmiddelen, zoals de infuuspomp. Die vallen nu onder centraal (financieel) eigenaarschap. De zorg heeft daar het verwachte voordeel van: als ze iets nodig hebben hoeven ze niet meer te zoeken, binnen het uur is het op de afdeling. De standaardisatie was al een stap voorwaarts: dat zorgde voor registratielastvermindering en de koppeling aan Hix.

De patiëntvriendelijkheid is er ook mee gediend: patiënten hoeven niet meer losgekoppeld te worden als ze van afdeling wisselen.’

Wet van de remmende voorsprong

‘We liepen als groot huis niet voorop in de standaardisatie en centralisatie, maar we zijn nu wel ver met de lokalisatietechniek. We hebben in één keer een grote slag kunnen maken. Onze infrastructuur is gebaseerd op Wirepas massive technologie, met anchorpoints – locatie-referentiesensoren van Fujitsu. Voor het IoT platform gebruiken we de software van Systematic. We hebben de infrastructuur zo ingericht dat we schaalbaar zijn. Nu richten we ons op de track and trace van bepaalde medische hulpmiddelen. Maar dat kan uitgebreid worden naar meer afdelingen, meer apparaten, maar ook naar andere toepassingsgebieden. Denk aan het bewaken van temperaturen en drukken of andere sensortoepassingen, en ook aan het volgen van personen en processtromen.

We zijn dus een infrastructuur aan het uitrollen waar meerdere technologieën op kunnen aansluiten. Het is een open architectuur, onafhankelijk van leveranciers.’

Actieve tags

‘We hebben de actieve tags uitgerold over de verschillende afdelingen waar de techniek nu in gebruik genomen is. We weten nu op welke afdeling de apparatuur is, nog niet op welke kamer. Dat is een financiële overweging, in de toekomst kunnen we extra referentienodes plaatsen, voor nu is dat niet nodig.

RFID was voor ons niet geschikt: het elektromagnetische veld bracht het risico met zich mee om oudere medische hulpmiddelen te verstoren zodra de afstand tot het MH niet groot genoeg is. In een ouder ziekenhuis is dat niet altijd te voorkomen. De actieve tags die op de infuuspompen zitten hebben we zelf ontwikkeld omdat de standaard tags niet pasten en het batterijverbruik te hoog was. We hebben daarbij gekeken naar de bluetooth-oplossing die Amsterdam UMC gebruikt. Onze tags geven nu alleen een signaal bij verplaatsing en minimaal een aantal keer per dag, waardoor de batterij veel langer meegaat.

We hebben op dit moment twaalf medische hulpmiddelen in de service zitten. Zes daarvan krijgen een actieve tag: rollator, anatomische stoelen, tillift, controle-palen, rolstoelen en dus de infuuspomp. We verwachten dat we dit in de toekomst verder zullen uitbreiden. Ook zullen we medische hulpmiddelen gaan taggen die buiten deze service vallen. Zo is er op de afdelingen ook juist behoefte aan het lokaliseren van specifieke medische hulpmiddelen, zoals externe pacemakers.’

Uitwisseling van data

‘Via het iOT platform worden er verschillende gegevens aan elkaar gekoppeld op basis van de unieke nummering van de medische hulpmiddelen. Ultimo stuurt bijvoorbeeld onderhoudsdata naar het IoT platform van Systematic.

Systematic combineert de locatiegegevens en genereert automatisch een taak voor logistiek om het op te halen voor onderhoud. Uiteindelijk willen we op basis van de locatie-informatie het logistieke proces optimaliseren.’

Internet of People

‘We hebben een wensenlijstje met betrekking tot de volgende toepassingen. Er is bijvoorbeeld de wens om processen in kaart te brengen door personen te taggen. Dan is alleen iemands rol zichtbaar, niet diens naam. Op die manier kunnen we wel heel goed looplijnen zien en werken aan de efficiency, zonder dat iemands privacy in het geding is. Hetzelfde geldt voor moeder-kind koppelingen, het is denkbaar dat die de veiligheid vergroten. Het is nog toekomstmuziek, maar als de patiënt straks weet wanneer de arts langskomt hoeft hij niet meer in bed te wachten uit angst de arts te missen. Dit verhoogt de mobiliteit van de patiënt, met alle voordelen van dien.

Ook al ben ik van oorsprong technicus, ik vind dat techniek de toepassing moet ondersteunen. Het geeft dan ook veel voldoening dat we van de zorg terug horen dat ze erg blij zijn met de service en de mogelijkheden van lokalisatietechnologie.’

Tips en adviezen

‘Als je aan de slag gaat met lokalisatietechnologie moet je wel goed je eigen visie en PvE voor ogen hebben. Hierdoor worden de leveranciers geprikkeld en hoef je niet voor een standaard aangeboden oplossing te gaan. Het is zinnig om te formuleren wat je zelf wilt door alle processtappen op te schrijven. Waar loop je tegenaan? Ik kan een pragmatische insteek aanraden, maar wél met een visie voor ogen. Je moet weten wat je wil, en dan is het niet erg dat de weg ernaar toe kronkelig is.

Bij nader inzien was onze service-afbakening niet handig. We hadden de poli’s buiten onze scoop gehouden omdat de infuuspompen daar niet komen. Maar andere apparaten natuurlijk wel, dus we proberen nu zo snel mogelijk een breder dekkingsgebied voor zowel de lokalisatie als de service te krijgen.’

Momentum

‘Er was in het begin vanuit de collega technici veel scepsis over het nut van de lokalisatietechniek. De tags zouden duur zijn, de toepasbaarheid werd betwijfeld en men vroeg zich af wat het zou opleveren. De grotere huizen zijn inmiddels allemaal met dit onderwerp bezig. De centrale organisatie in combinatie met lokalisatietechniek heeft ons als medische technologie ook heel wat opgeleverd: een betere workflow, minder piekmomenten en goed overzicht van de medische hulpmiddelen.

Covid heeft ons geleerd dat we een wendbare organisatie nodig hebben, met een buffer aan medische hulpmiddelen. Het momentum was er om de beschikbaarheid centraal aan te pakken en te handelen naar een beter financieel bewustzijn: niet zomaar spullen bestellen uit de angst om mis te grijpen.

niet zomaar spullen bestellen uit de angst om mis te grijpen

Ons ziekenhuis is organisatorisch ook wendbaarder geworden, waardoor we ook niet meer terug willen naar hoe het daarvoor was.

De grotere perifere ziekenhuizen en de kleinere ziekenhuizen zijn al verder met de standaardisatie en hebben ook een duidelijkere ketenverantwoordelijkheid. Zij hebben daarentegen vaak minder ontwikkelbudgetten en ruimte voor vooronderzoek. Laten we elkaar helpen en de kennis delen. Niet alles is één-op-één te kopiëren, maar ik hoop dat we de drempel kunnen verlagen om met deze techniek aan de slag te gaan. Ook voor toekomstige toepassingen.’